نظریه اعتیاد

تبیین های زیست شناختی

تبیین های زیست شناختی را می توان به دو حیطه تبیین های حاکی از اختلالات بدن و تبیین های ژنتیک تقسیم کرد. تبیین های زیست شناختی، عوامل جسمی و زیستی را عامل پیدایش کجروی می شمرند. به نظر آن ها مجرمان و تبهکاران دارای ساختمان زیستی خاص هستند و با دیگران به لحاظ زیستی متفاوت می باشند، یعنی بین نقص بدنی و گرایش به انحرافات اجتماعی رابطه نزدیکی وجود دارد. روان پزشکان نیز ابتلا به بیماری ها و اختلالات روانی را ناشی از ضایعات وارد بر مغز می دانند. بر این اساس، عواملی مانند ارث، کروموزوم ها، ژن ها، ابتلا به بیماری ها، جنسیت، سن و نژاد به نوعی عامل رو آوردن فرد به اعتیاد به مواد مخدر معرفی می شود. برخی از این متفکران بر نقش وراثت و کروموزوم ها تأکید دارند و معتقدند اغلب افراد تبهکار دارای تفاوتی در ژن ها می باشند. برخی نیز معتقدند بین تیپ جسمی افراد و گرایش آن ها به جرم رابطه وجود دارد. مثال، در تیپ شناسی شلدون، افراد به سه دسته چاق، عضلانی و استخوانی تقسیم می شوند. وی معتقد است افراد چاق مهربان، افراد عضلانی زورگو (و اغلب بین این افراد جرم بیشتر به چشم می خورد) و افراد استخوانی گوشه گیر و حساس می باشند.

تئوري ناكامي – پرخاشگري

تئوري ناكامي - پرخاشگري مبتني بر مجموعه اي از ديدگاه هاي نظري است كه پرخاشگري را به طور عمده ملهم از يك سائق بيروني براي آسيب وارد كردن به ديگران در نظر مي گيرد، اين رهيافت در چند تئوري مختلف منعكس شده است، كه جملگي بر اين باورند شرايط بيروني مانند ناكامي ، فقدان وجهه و احساس اجحاف، سائقي نيرومند براي ايجاد رفتار آسيب زا محسوب مي شوند. پذيرفته شده ترين تئوري در اين مجموعه تئوري موسوم به ناكامي - پرخاشگري است. در اين تئوري پرخاشگري بر آيند فرايندي در نظر گرفته مي شود كه در خلال آن افراد از دستيابي به هدف يا اهداف خويش باز مي مانند و احساس ناكامي در آن ها شكل مي گيرد. ناكامي حاصل از چنين فرايندي در نهايت سبب بروز حركات و رفتار هاي پرخاشجويانه و خشونت آميز بين افراد مي گردد. مهمترين هدف يا اهدافي كه به عنوان محور آسيب مورد توجه قرار مي گيرند منبع يا منابع ناكامي هستند(محسنی تبریزی،137:1381).

تئوري ناكامي - پرخاشگري از يك سو، ناكامي را موجد انگيزه ها ي پرخاشجويانه و پرخاشگرايانه مي داند ، و از ديگر سو ريشۀ هر گونه پرخاشگري را در عوامل پيشين موجد ناكامي جستجو مي كند در آغاز ، نظريه پردازان اين تئوري عنوان مي كردند كه ناكامي همواره به نوعي پرخاشگري منجر مي گردد، و پرخاشگري نيز به نوبۀ خود نتيجه و حاصل نوعي ناكامي است . در تعريف ناكامي عنوان شده كه ناكامي احساسي است كه در نتيجۀ ايجاد مانع بر سر راه رسيدن به هدفي كه فرد آن را مطلوب مي شمارد پديد مي آيد(همان : 138 )

اساس اين نظريه ، كه در سال (1937 ) دلارد ، دوب ، ميلر ، ماورر و سي يرز ارائه داده اند ، بسيار ساده است : هر ناكامي موجب پرخاش مي شود و هر پرخاش از يك ناكامي نشأت مي گيرد( گنجي،1383: 228).