زنان تبریز در مشروطیت

زنان  تبریز که در جریان زندگی دشوار و پرقید خود همواره بیش از مردان معروض محدودیت های گوناگون بوده اند،بندرت مجال یافته اند تا در امور جامعه شرکت جویند و نیروی عظیم خویش را در توسعه و تغییرات اجتماعی بکار اندازند.این سرنوشت موجب گردیده است که از یک سو ،قوای دماغی و شور زندگی خواهی زن ها خفه و خاموش شود و از سوی دیگر ، در همین وضعیت نامطلوب و مقرون به تیره روزی، با مردان مقایسه شوند و مورد داوری تاریخ قرار گیرند. اما جای بسی خرسندی است که شرایط پیشین در تغییر است و زنان ما نیز همانند توان سایر کشورها به دولت بیداری دست می یابند و برای نیل به حقوق طبیعی و اجتماعی خود می کوشند.بر این اساس ملاحظه می کنیم که درست یک قرن پیش یعنی مقارن انقلاب مشروطیت،زنان  تبریز نیز به پیکاری خردمندانه و دامنه دار دست می یازند و مطالبات خود را در حوزه های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی پیش می نهند و بر تحقق آن تأکید می ورزند و در آن هنگام زنان به خوبی دریافته بودند که برای وصول به آرمان های والای خویش نخست باید بنیاد خودکامگی را برافکنند و آنگاه به استقرار حکومت قانون دست زنند.زیرا در پرتو آرامش و امنیت که محصول حکومت قانون است،آگاهی علمی و فنی دست می دهد و جامعه تسلط خود را بر محیط اعمال می کند.از این رو زنان در جریان انقلاب مشروطیت با جسارت بسیار پیش تاختند و به پیروزی آن امداد رسانیدند چندان که لباس رزم پوشیدند و حتی بی آنکه مردان مجاهد و فرماندهان ایشان آگاه شوند جنگیدند و نقد زندگی خویش را نیز در این راه درباختند هدف زنان رفع تبعیض دیرنده ی تاریخی در عرصه ی زندگی اجتماعی خویش بود و برای تحقق این مهم می بایست خود را توانا سازند.از منظر زنان عصر مشروطیت،آموزش دختران ضرورت داشت زیرا تعمیم سواد و ایجاد مهارت های لازم برای مشارکت اجتماعی و حضور در جامعه و کسب درآمد،به استقلال زن می انجامید و او را از وابستگی به مرد می رهانید.پس شگفت نیست که می بینیم زنان در مدت کوتاهی انجمن تأسیس کردند و به انتشار نشریه پرداختند و پول گرد آوردند و مهم تر از همه ی این ها چهار سال پس از انقلاب مشروطیت،علیرغم ناسازگاری های جامعه ی سنتی آن روز و مزاحمت های مخالفان آموزش زبان در ایران ،فقط در تهران و در طی یک سال،بیش از شصت مدرسه دخترانه احداث کردند و به آموزش وسیع زنان همت گماردند.علاوه بر این،زنان به منظور احقاق حق مبارزه کردند و برای تصویب آن بر مجلس فشار آوردند.برخی از مردان فرهیخته آن روز نیز با جنبش زنان موافق بودند و از آن حمایت می کردند،اما اکثر مردان آموزش آنها را تأیید نمی کردند و زنان در اغلب موارد ناگزیر بودند که نه تنها با دولت،بلکه با مردان و از جمله بستگان ذکور خویش نیز مبارزه کنند.در پرتو این تلاش ها،زنان امروز دستاوردهای پرارجی را نصیب خود می سازند.بدون تردید به هم آمدن زنان در قالب انجمن ها و تشکیلات مردمی که از صدر مشروطه تا به اکنون دوام داشته است می تواند در تشکیل جامعه ی مدنی موثر افتد و حصول آن را امکانپذیر گرداند.